การค้นพบ

พระวัดท้ายตลาด ได้ถูกคนร้ายลักลอบเจาะมาช้านานแล้ว ต่อมาในราวปี พ.ศ. 2485-2485 ในช่วงสงครามอินโดจีน ทางราชการได้มีหนังสือขอพระเครื่องมา พระประสิทธิสีลคุณ เจ้าอาวาสในสมัยนั้น จึงได้ดำริให้ขุดกรุพระเจดีย์รายในวัด นับเป็นการแตกกรุครั้งแรก ได้พระเครื่องออกมาจำนวนมาก และได้มอบให้ทางราชการไปส่วนหนึ่ง ซึ่งสร้างปาฏิหาริย์เป็นที่ปรากฏจนเป็นที่กล่าวขาน นอกจากนี้ยังได้พบพระแบบเดียวกันที่ วัดนางชี วัดหงษ์ วัดตะล่อม ฯลฯ แสดงว่าคงมีการบรรจุไว้ตามวัดต่างๆ หลายวัดด้วย

เนื้อหามวลสาร

เป็นพระเนื้อผง ทำด้วยว่านและเกสรดอกไม้ร้อยแปด ผสมกับปูนขาวและผงใบลาน สำหรับพระที่พบที่กรุวัดท้ายตลาดจะมีเนื้อค่อนข้างเขียวอมดำหรือเทาแก่จนใกล้จะเป็นดำ

พุทธลักษณะ

พระพิมพ์ปางต่างๆ ที่พบ ล้วนเป็นคติการสร้างพระพุทธรูปซึ่งเกิดใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 3 ทั้งสิ้น มีพุทธลักษณะพิมพ์ทรงงดงามได้สัดส่วน ละเอียด ประณีต และอ่อนช้อย คาดว่าน่าจะเป็นฝีมือของช่างหลวงในสมัยนั้นเป็นผู้แกะพิมพ์ ด้วยพระที่พบมีหลายแบบหลายพิมพ์ จึงตั้งชื่อพิมพ์ตามพุทธลักษณะเด่นขององค์พระ อาทิ พระพิมพ์ถวายเนตร พระพิมพ์อุ้มบาตร พระพิมพ์ปางห้ามญาติ ห้ามสมุทร ปางป่าเลไลยก์ พิมพ์สมาธิแหวกม่าน พิมพ์โมคคัลลาน์-สารีบุตร พิมพ์สมาธิข้างกนก พิมพ์พุทธกวัก พิมพ์สมาธิบัวสองชั้น พิมพ์นาคปรกใหญ่ พิมพ์หยดแป้ง และ พิมพ์ปางไสยาสน์ เป็นต้น

ด้านพุทธคุณ

มีพุทธคุณเป็นเลิศด้านเมตตามหานิยม โชคลาภ รวมไปถึงแคล้วคลาดคงกระพันชาตรี

แนวทางในการพิจารณา

การที่พระบรรจุในกรุพระเจดีย์ตามวัดต่างๆ สภาพแวดล้อมและสภาวะภายในกรุแต่ละกรุจะแตกต่างกัน ทำให้องค์พระมีลักษณะพื้นผิวที่ต่างกันด้วย ดังนั้นนอกเหนือจากการพิจารณาความเก่า เนื้อหา และพิมพ์ทรงแล้ว ต้องดูที่คราบกรุเป็นสำคัญ เพราะค่านิยมแต่ละกรุจะลดหลั่นแตกต่างกันไปครับผม